PARALİMPİK OYUNLAR TARİHÇE Engelli insanlar için dünyada ciddi anlamda sportif çalışmaların başlangıcı 1 Şubat 1945 olarak kabul edilir. O tarihte İngiltere’de Londra’ya 70 kilometre mesafedeki Aylesbury kentinde Stoke Mandeville Rehabilitasyon Merkezi’nde Dr.Ludwig Guttmann tarafından II.Dünya Savaşı’nda şarapnel parçaları ile çeşitli şekillerde yaralanmış parapleji hastalarının rehabilitasyonu için spor kullanılmaya başlanmıştır. Dr.Guttmann ilk olarak okçuluk, bowling , bilardo ve masa tenisini kullanmaya başlamıştır. Daha sonra bu olayı takım sporlarına taşıyan Dr.Guttmann tekerlekli sandalye ile önce polo, sonra da basketbol oyunlarını kullanmaya başladı.Kısa bir süre sonra diğer spor dalları eskrim, cirit, gülle, tekerlekli sandalye yarışı, tekerlekli sandalye ile slalom yarışı ve halter spor dalları olaya katılmıştır. Dr.Guttmann 28 Temmuz 1948 tarihinde I.Stoke Mandeville Özürlüler Oyunları’nı düzenlemiştir.Bu oyunlara savaş gazisi 16 kişi katılmıştır.1949’da düzenlediği ikinci oyunların ödül dağıtımı sırasında Dr.Guttmann “Özürlülerin spor etkinliklerinin İngiltere sınırlarının dışına çıkartılıp, uluslararası düzeye getirilmesini” önermiştir. O dönemde çok ilgi görmeyen bu öneriden üç yıl sonra 1952’de Hollanda’dan küçük bir özürlü sporcu kafilesi gelmiş ve ilk uluslar arası ilişki gerçekleşmiştir. 1956 Melbourne Olimpiyat Oyunları sırasında Uluslararası Olimpiyat Komitesi, Stoke Mandeville Oyunları Organizasyon Komitesi’ne “Olimpik İdeale Hizmet” ödülü vermiştir. 1957 yılında yapılan oyunlara ise İngiltere dışından 360 sporcu katılmıştır.Aynı yıl kurulan bir “Stoke Mandeville Oyunları Komitesi” kurulmuştur. Oyunlar üç yıl art arda orada yapılmış ve daha sonra olimpiyatların yapıldığı şehirlerde yapılması kararlaştırılmış ve Paralimpiyatlar, Paralimpik Oyunlar doğmuştur. 1960 yılındaki Roma Olimpiyat Oyunları ardından I.Paralimpik Oyunlar 21 ülkeden 400 sporcu ve 300 idarecinin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. 1964 Tokyo Olimpiyatları arkasından II.Paralimpik Oyunlar 23 ülkeden, 335 sporcunun katılımı ile yapılmıştır.Bu oyunlara Japon İmparatoru büyük destek vermiş ve oyunları 100.000 kişi izlemiştir. Japonya’da bu oyunların hemen ardından özürlü kişilerin eğitimleri için büyük merkezler kurulmaya başlanmıştır. 1968 Meksiko Olimpiyatları sonrası Meksika’nın koşulları gereği özürlüler olimpiyatına İsrail talip oldu. 28 ülkeden, 750 sporcu ve 300 idareci Tel Aviv’de buluştu. Aynı yıl yine Dr.Guttmann’ın girişimleri ile ilk özürlüler stadyumu yapılmaya başlandı ve 2 Agustos 1969’da 29 ülkeden, 450 sporcunun katıldığı 1969 Uluslararası Oyunları ile Kraliçe Elizabeth tarafından açıldı. 1972’de ise paralimpiyatlar Münih Olimpiyatları’ndan önce Heidelberg’de 44 ülkeden, 1000 sporcu ve 400 idarecinin katılımı ile gerçekleşti. 1976’da paralimpiyatlar Montreal Olimpiyatları sırasında Kanada’nın Toronto kentinde 42 ülkeden, 2700 sporcu ve idarecinin katılımı ile gerçekleşti. 1980 Moskova Olimpiyatları yapılırken, paralimpiyatlar Hollanda’nın Arnhem kentinde 42 ülkeden 2560 sporcu ve idarecinin katılımı ile yapılmıştı. 1984 yılındaki Los Angeles Olimpiyatları ardından paralimpiyatlar iki ayrı yerde New York’ta 45 ülkeden 2500 kişinin katılımı ve Stoke Mandeville’de 41 ülkeden 1500 sporcunun katılımı ile yapıldı. 1988 Seul Olimpiyatları sonrası büyük bir artış gözlenerek 62 ülkeden 4200 sporcunun katılımı ortaya çıkmıştır. 1992 Barselona Olimpiyatları sonrası aynı yerde IX. Paralimpik Oyunlara ise tam 85 ülkeden 4000 sporcu ve idareci katıldı.Türkiye açısından bu oyunların önemi ilk kez 1 sporcu ve iki idareciden oluşan bir kafile ile katılımımızdı. 1996 Atlanta Olimpiyatları sonrası yapılan X.Paralimpik Oyunlara 104 ülkeden 3310 sporcu ve 1600 idareci katılınca, Uluslararası Olimpiyat Komitesi ve de Uluslararası Paralimpik Komitesi oyunlara katılacak sporcu ve idareci sayısına ciddi bir kısıtlama getirdi. Dereceler ve kotalar gündeme geldi. 1960 Roma, İTALYA Bu yılda Olimpiyat Oyunları ve Paralimpik Oyunlar ilk kez aynı şehirde gerçekleştirildi. Yalnızca tekerlekli sandalyeli oyuncuların katılmasına rağmen, spor karşılaşmalarında 23 ülkeden 400 atlet yer aldı. 1968 Tel Aviv, İSRAİL 1968’de olimpiyat kenti Meksika, paralimpiklere kalacak yer sağlamakta zorlanınca 29 ülkeden 750 sporcu Tel Aviv’de yarıştı. 1972 Heidelberg, ALMANYA Almanya’da gerçekleştirilen ilk Paralimpik Oyunlar’a 1000 sporcu katıldı. Heidelberg Oyunları’na bazı branşlarda görme özürlü Alman oyuncular da katıldı ve böylece bir ilk daha gerçekleşti. 1976 Toronto, KANADA 1600 sporcunun katıldığı Torontolimpiyat olarak da adlandırılan Toronto Paralimpik Oyunları görme özürlü ve bir uzvu eksik olanların da kabul edildiği bir olimpiyat oldu. 1980 Arnhem, HOLLANDA Moskova Olimpiyatı’nın boykot edilmesinden sonra 42 ülkeden 2000 engelli sporcu Arnhem’de bir araya gelerek yarıştı. 1984 New York, ABD / Stoke Mandeville, İNGİLTERE Bu yıl Paralimpik Oyunlar Atlantik Okyanusu’nun iki yanına dağıldı. Tekerlekli sandalye yarışmaları İngiltere’de Stoke Mandeville’de, diğer yarışlar New York, Long Island’daki Nassau County”de gerçekleştirildi. 1988 Seul, KORE Seu l Paralimpik Oyunları’nda 61 ülkeden 3053 sporcu mücadele etti. Engelli sporcular burada ilk kez ana olimpiyat tesislerinde, olimpiyat yarışmacılarıyla “aynı kulvarlarda” yarıştı. Böylelikle, Paralimpik ve Olimpiyat Oyunları arasında derin bir bağ oluştu. 1992 Barcelona, İSPANYA Barcelona, Paralimpik Oyunlar’da 82 ülkeden 3020 sporcu ve yetkiliyi ağırladı. Oyunları 15 milyondan fazla seyirci izledi. İlk kez olimpiyat oyunlarına ait bir televizyon kanalı oluşturuldu ve eşi görülmemiş medya ilgisi yepyeni bir seyirci kitlesi yarattı. Atletizm, yüzme, basketbol, futbol ve masa tenisi dallarına katılan zihinsel engelli sporcular Madrid’de yarıştılar. 1996 Atlanta, ABD Atlanta Paralimpiklerine 103 ülkeden 3195 sporcu katıldı. İki yeni paralimpik spor; rugby ve yelken bu oyunlarda gösteri sporu olarak sergilendi. 2000 Sydney, AVUSTRALYA Son oyunlarda katılım rekoru yenilendi. 125 ülkeden 4000 atlet 18 paralimpik dalda madalya mücadelesi verdi. SPORCULAR Paralimpik Oyunlar, yetenek, atletik çaba ve yüksek performans üzerine kuruludur. Bazı dünya rekorları, sağlıklı sporcuların kırdıkları rekorlarla karşılaştırılabilir düzeydedir. Örneğin, 100 metre Paralimpik rekoru 10.72 saniyeyle bir uzvu eksik olan Ajibola Adoye adlı Nijeryalı sporcuya aittir. Bu rekor, Kanadalı olimpiyat rekortmeni Donovan Bailey’in 9.84’lük derecesinin yalnızca bir saniye gerisindedir. Paralimpik sporcular altı kategoriye ayrılmıştır. Bunlar; ampüteler, beyin felçliler, zihinsel özürlüler, “Les Autres” (diğerleri), görme özürlüler, tekerlekli sandalye kategorileridir. Bu sınıflara ayrılan sporcular daha sonra etkinlik alanlarına göre yeniden sınıflandırılmaktadır. Sınıflandırma sisteminin amacı, sporcuların kendileriyle eşit durumdaki sporcularla yarışabilecekleri ortamı hazırlamaktır. PARALİMPİK KATEGORİLER 1-Ampüteler Bu kategori, kol veya bacakta en az bir bağlantının eksik olduğu (dirsek, bilek, diz gibi) kişileri kapsar. Spor dalına bağlı olarak, bazı ampüteler tekerlekli sandalye sporu olarak da yarışabilir. 2-Beyin felçliler Beyin felci, beyinin kas hareketi, refleks, duruş ve hareketi kontrol eden bölgelerinden biri veya daha fazlasında meydana gelen hasar sonucu oluşan duruş ya da hareket bozukluklarının neden olduğu rahatsızlıktır. 3-Zihinsel engelliler Zihinsel engelli sayılan bir kişinin; -Zihinsel fonksiyonlarının ciddi ölçüde sınırlı olması (Amerikan Zihinsel Engelliler Derneği bu sınırı standart zeka ölçümünde 70’in altında IQ olarak belirlemiştir.) -İletişim, kendine bakma, evde yaşama, sosyal beceriler, topluma fayda, kendini yönlendirme, sağlık ve güvenlik, etkili öğrenim, eğlenme ve dinlenme alanlarının iki veya daha fazlasında sınırlı beceriye sahip olması. -Bu duruma 18 yaşından önce gelmiş olması gerekmektedir. 4-Les Autres Les Autres “diğerleri” sözcüğünün Fransızca karşılığıdır. Bu terim geleneksel sınıflandırma sisteminin tanımlarına uymayan, farklı koşullar sonucunda hareket bozukluğuna sahip olmuş sporcuları kapsar. 5-Görme engelliler Düzeltilebilir bozukluklardan, tam körlüğe kadar normal görmenin engellenmiş olduğu her durum bu kategoriye dahildir. 6-Tekerlekli sandalye sporları Bu kategori, tekerlekli sandalye ile yarışacak durumdaki engelli sporcuları kapsar. Genel olarak bu kategoriye katılan oyuncuların rahatsızlıkları, travmatik parapleji, spina bifida, polyomyelitis, ampüte, beyin felçli ve yürüyemeyen tüm diğer engellilerde görülebilecek rahatsızlıklardır. TÜRKİYE ÖZÜRLÜLER SPOR FEDERASYONU Ülkemizde 8-11 Mayıs 1990 tarihinde Ankara’da bir Spor Şurası toplanmıştı. Bu şurada alınan kararlar doğrultusunda 21 Kasım 1990 tarihinde Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü bünyesinde Türkiye Özürlüler Spor Federasyonu(TÖSF) kuruldu.Federasyonun Başkanlığı’na Prof.Dr.Hıfzı Özcan getirildi. Federasyonun kuruluş amacı şöyleydi: “Özürlü sporcuların gerçekleştirdikleri tüm sportif etkinlikleri bünyesinde toplayıp geliştirmek, bu çalışmaları yurt yüzeyinde yaygınlaştırıp, sporu rehabilitasyonun bir parçası haline getirmek ve uluslar arası etkinliklerde özürlü sporcuya çağdaş yarışma ortamının hazırlanması için gerekli çalışmaları planlamak ve uygulamak.” TÖSF bünyesinde kuruluşundan itibaren dört ana özürlü grubun faaliyetini bünyesine almıştı: 1-Bedensel Engelliler, 2-Zihinsel Engelliler, 3-İşitme Engelliler, 4-Görme Engelliler, 10 Kasım 1992 tarihine kadar Prof.Dr.Hıfzı Özcan’ın başkanlığındaki federasyon görevine devam etti. Daha sonra başkanlığa Tarık Bitlis geldi. Ardından Perihan Savaş ve yeniden Tarık Bitlis federasyon başkanlığı görevini yürüttüler.1997 yılında Türkiye Özürlüler Federasyonu’nun adı Türkiye Engelliler Spor Federasyonu(TESF) olarak değiştirildi. 2000 yılında ise Türkiye Engelliler Spor Federasyonu dağıldı ve dört ayrı federasyon oluştu. ENGELLİLER SPOR DALLARI AĞIRLIK KALDIRMA Ağırlık kaldırmadünyanın en hızlı gelişen Paralimpik spor dalıdır. İlk kez 1964'te yapılan 2. Paralimpik Oyunlar'da programa alınan ağırlık kaldırma yarışmalarına, yalnızca omurgası zedelenmiş sporcular katılabiliyordu.Zaman içinde öteki engelli gruplarının da katılımının ve engelsiz sporculara uygulanan kuralların geçerli olmasının sağlanmasıyla, bu dalda önemli değişiklikler ve gelişmeler oldu. 1992 Barselona Paralimpik Oyunları'nda, ağırlık kaldırma yarışmalarında 25 ülkenin sporcuları yarıştılar. 1996 Atlanta Oyunları'na gelindiğinde bu sayı iki katından fazla artmıştı; 58 ülkenin sporcularının yarıştığı '96 Paralimpik Oyunları'nda bu dalda yarışmak üzere 68 ülke kayıt olmuş, ancak bütçe yetersizliği nedeniyle 10 ülke yarışamamıştı. 1996'dan beri bu sayı beş kıtadan toplam 109 ülkenin üyeliğiyle devamlı bir artış göstermektedir. Uluslararası Paralimpik Komitesi'ne bağlı (IPC) 'IPC Powerlifting Comittee', 10 ağırlık sınıfında, değişik engelli kategorilerinden bayan ve erkek sporcuların karşılaşmalara katılımını sağlamaktadır. Ağırlık kaldırma yarışmalarını yöneten, 'IPC Powerlifting Comittee' 1989 yılında kuruldu. Bu komite bir başkan, bir doktor, üç üye ve bir sporcu temsilcisinden oluşmaktadır ve tüm Paralimpik Oyunlar'da olduğu gibi sorumlular, gönüllü kişilerdir. Komitenin başkanı, Uluslararası Federasyon'un bağlantı kurduğu asıl sorumlu olarak bu sporu her türlü toplantıda temsil eder ve bu alanda düzenlenen Dünya Şampiyonaları, Paralimpik Oyunlar ve Bölge Yarışmaları'nı düzenleyen komitelere gerekli desteği verir. Paralimpik Oyunların, dünya, bölge ve kıta yarışmaları sonuçlarının ve dünya ve kıta rekorlarının bütün sporcular ve teknik adamlar tarafından izlenebilmesi için bir 'dünya sıralaması sistemi' geliştirilmiştir. 2000 Sydney Olimpiyatları'nda, ilk kez bayanlar da ağırlık kaldırma yarışmalarına katılmışlardır. ATICILIK Atıcılık yarışmaları havalı ve 22 kalibrelik silahlar dalında yapılır. Yarışmaların kurallarıUluslararası Engelliler Atıcılık Komitesi tarafından belirlenir ve kurallar herhangi bir engeli olmayanlar ile engelli sporcular arasındaki farkları dikkate alır. Atıcılık yarışmalarında, değişik engelli sınıflarına dahil, ancak aynı yetilere sahip sporcuların birlikte, bireysel ya da takım halinde yarışmalarını sağlayacak fonksiyonel bir sınıflandırma sistemi kullanılır. ATLETİZM Atletizm 1960'tan beri Paralimpik Oyunlar'ın kapsamındadır. Atletizm yarışmaları tüm engelli kategorilerindeki sporculara açıktır. Bazı sporcular tekerlekli sandalyeyle, bazıları protezle, görme engelliler de görme yetisi olan eşlikçileriyle beraber yarışırlar. Yarışmalar koşma, atma, atlama, pentatlon ve maraton dallarında yapılır. Sporcular işlevsel sınıflandırmalarına göre yarışırlar ve mümkün olan en fazla sayıda sporcunun katılımını sağlamak amacıyla bu yarışma tanımları sürekli yenilenir. BİNİCİLİK Paralimpik binicilik yarışları beyin felci (cerebral palsy) kategorisine ve fiziksel, görme ve zihinsel engelli sınıflarına giren tüm sporculara açıktır. Dresaj yarışmalarında bireysel olarak yarışan binicilerin, yürüyüş ve yön değişiklikleri içeren bir seri tamamlamaları zorunludur. Paralimpik Oyunlar'da tüm biniciler işlevsel profillerine göre gruplanır ve atlarını kontrol etme ve yönlendirme yeteneğine göre değerlendirmeye tabi tutulurlar. BİSİKLET Bisiklet yarışları engelli sporcular için görece yeni bir spor dalıdır. 1980'lerin başında ilk kez görme engelliler bisiklet dalında yarışmaya başladılar. Beyin felci (cerebral palsy) ve ampute kategorileri ise 1984 Uluslararası Engelli Oyunları'nda yarışmalarına katıldı. 1992 Paralimpik Oyunları'na kadar ayrı yarışan bu üç engelli grubu, 1992'de hem pist, hem de yol yarışlarında olağanüstü başarı gösterdiler. Bisiklet yarışları tekler ve takım (bir ülkeyi temsilen üç kişi) yarışları olarak yapılır. Beyin felci kategorisinde standart yarış bisikletleri ve bazı sınıflarda üç tekerlekli bisiklet kullanılır. Görme engelli sporcular, görme yetisine sahip bir takım arkadaşlarıyla iki kişilik bisikletlerde yol ve zaman (time trial) yarışlarına katılırlar. Ampute ve kalıcı hareket bozuklukları olan sporcular ise ihtiyaçlarına göre yapılmış, özel bisikletlerle bireysel yol yarışlarına katılırlar. BOCCIA İlk kez 1992 Barcelona Oyunları'nda programa alınmışsa da kökleri çok eskilere dayanan bir spordur. Beyin felci (cerebral palsy) kategorisindeki sporcular arasında çok sık oynanır. Boccia yarışmacının kas kontrolünü ve dikkatini ölçer. Karşılaşmalarda oyuncuların konsantrasyonu ve dikkati hemen göze çarpar.Boccia'da amaç deriden yapılmış topları atarak, vurarak ya da yardımcı bir alet kullanarak ilerletmek ve hedef olarak koyulan küçük beyaz topa olabildiğince yaklaştırmaktır.Sporcular tek ya da takım halinde yarışırlar. Yarışma zemini düz ve pürüzsüzdür. ESKRİM Seyirci gözüyle bakıldığında, Paralimpik Oyunlar'daki eskrim yarışmalarının en dikkat çekici özelliği tüm sporcuların yere sabitlenmiş tekerlekli sandalyelerle yarışmasıdır. Bununla birlikte bu tekerlekli sandalyeler eskrimcilere hareket özgürlüğü sağlar ve sporcular geleneksel eskrim yarışlarındaki kadar hızlı hareket edebilirler. Tekerlekli sandalyedeki sporcular için eskrim ilk olarak Sir Ludwig Guttmann tarafından, 1953'te tanıtılmış ve 1960'ta Roma Paralimpik Oyunları'nın programına alınmıştır. Yarışma kuralları o zamandan bu yana, tekerlekli sandalyeyi yere sabitleme tekniklerindeki gelişmeler doğrultusunda kademeli olarak değiştirilmektedir. Tekerlekli sandalye kullanan, ampute olan ya da beyin felci (cerebral palsy) engellisi olan bayan ve erkek eskrimciler yıllardan beri uluslararası yarışmalarda çok önemli başarılar elde etmektedirler. Tekler ve takım halindeyapılan karşılaşmalar flöre, epe (erkek ve bayan) ve kılıç (erkek) dallarını kapsar. FUTBOL Futbolun uluslararası popülaritesi, bu sporun Paralimpik Oyunlar'da da oynanması ve yaygınlaşması sonucunu getirmiştir. Yalnızca beyin felci (cerebral palsy) engellisi olan erkek sporcuların katıldığı futbol karşılaşmalarında, bazı küçük değişikliklerle FIFA kuralları uygulanır. Bu değişiklikler oyunun heyecanını arttırmak ve oyunu, sporcuların engellerini dikkate alarak düzenlemek amacına yöneliktir. Ofsayt kuralının olmaması, sahanın ve kalenin daha küçük olması, taç atışlarının tek kolla da yapılabilmesi değişikliklere verilebilecek örnekler arasındadır. Bir takım en az 11 oyuncudan oluşur. GOALBALL Goalball takımlarla oynanan bir top oyunudur. Yalnızca görme engelli bayan ve erkek sporcular tarafından oynanır. Her takımın sahada üç oyuncusu vardır ve amaç topu karşı tarafın kalesine atmaktır. Maçlar toplam 14 dk sürer ve 2 eşit yarıdan oluşur.Goalball'u görme engeli olmayan sporcularca oynanan diğer toplu, takım oyunlarından üç özellik ayırır. Birinci olarak, içindeki ziller nedeniyle hareket halindeyken çıngırak gibi ses veren bir topla oynanır ve böylece topun pozisyonu ve yeri dinleme yoluyla belirlenebilir. İkinci olarak kabartma işaretleri olan bir sahada oynanır; bu kabartma işaretlere ayakları ya da elleriyle dokunan oyuncu, sahadaki yerini ve yüzünü döndüğü yönü anlayabilir. Üçüncü olarak ta, tüm oyuncular gözlerine siyah maskeler takarlar ve böylece tümünün eşit koşullara sahip olması sağlanarak, hiç görmeyen ya da çok az görenlerin dezavantajları ortadan kaldırılır. Topun içindeki zillerin oyuncuları yönlendirmesine, sporcuların iyi konsantre olabilmelerine ve topa anında tepki verebilmelerine olanak vermek için, oyun sırasında salon bütünüyle sessiz olmalıdır. Kazanılan her sayıdan sonra yükselen tezahüratları izleyen sessizlik tekrar oyuna dönüldüğünün işaretidir. JUDO Paralimpik Oyunlar'daki judo karşılaşmalarının öteki judo karşılaşmalarından tek farkı, minderin yarışma alanını ve bölgeleri gösteren bir dokuya sahip olmasıdır. Görme engelli erkek sporcuların katılabildiği karşılaşmalar Uluslararası Judo Federasyonu'nun koyduğu kurallara göre yapılır. Judo Paralimpik Oyunlar'ın programına 1988 Seoul Oyunları'nda alınmıştır. Dört yıl sonra Barselona'da yapılan 1992 Paralimpik Oyunları'na, judo dalında, 16 delegasyonu temsilen 53 sporcu katılmıştır. MASA TENİSİ Paralimpik Oyunlar'da masa tenisi karşılaşmaları iki şekilde yapılır: ayakta ve tekerlekli sandalyeyle. Program kapsamında tekler, takım, açık erkekler ve bayanlar karşılaşmaları bulunur. Sporcunun engeline göre on sınıf belirlenir ve sporcular bu on sınıftan biri kapsamında yarışırlar. Paralimpik Masa Tenisi karşılaşmaları, tekerlekli sandalyeyle yarışan sporcular için yapılan ufak tefek değişiklikler dışında, esas olarak Uluslararası Masa Tenisi Federasyonu'nun belirlediği kurallara göre yapılır. Masa tenisi dalında, Paralimpik Oyunlar'a ek olarak, dört yılda bir Dünya Şampiyonası düzenlenmektedir. Sporcular ayrıca Avrupa Oyunları, Pan Amerikan Oyunları, Pan Afrikan Oyunları, Uzak Doğu Oyunları gibi önemli bölge şampiyonalarında da yarışırlar. Bütün bu yönleriyle engelliler masa tenisi, gerçek anlamda uluslararası bir spordur ve 50 ülkede oynanmaktadır. OKÇULUK Engelli sporcular 50 yıldan fazla bir süredir okçuluk yarışmalarına başarıyla katılmaktadırlar. 1948'de İngiltere'de düzenlenen Stoke Mandeville Oyunları'ndan beri 'Bayanlar' ve 'Erkekler' kategorilerinde ayakta ve tekerlekli sandalyede yarışan okçular gücün ve keskin nişancılığın en güzel örneklerini vermektedirler. Paralimpik Oyunlar programı tekler, çiftler ve takım yarışmalarını içerir. Yarışma ve değerlendirme usulleri Olimpiyat Oyunları'ndakinin aynıdır. VOLEYBOL Paralimpik Oyunlar'daki voleybol karşılaşmaları 'ayakta voleybol' ve 'oturarak voleybol' olmak üzere ikiye ayrılır. Böylelikle karşılaşmalara bütün engelli kategorileri katılabilir. Üst düzeyde ekip çalışması, beceri, strateji ve yoğunluk, her iki oyun türünde de hakim olan unsurlardır. Geleneksel voleybol ve 'oturarak voleybol' arasındaki tek fark, oturarak oynanan voleybolda file boyunun daha alçak ve sahanın daha küçük olmasıdır. Bu durum, oyunun hızını arttırır. TEKERLEKLİ SANDALYE BASKETBOL Çok yüksek bir fizik kondisyon ve teknik beceriyle birlikte süratli bir biçimde yer değiştirmeyi gerektiren tekerlekli sandalye basketbol karşılaşmaları, Paralimpik sporlar arasında çok önemli bir yere sahiptir. Tekerlekli sandalye basketbol karşılaşmaları, Uluslararası Tekerlekli Sandalye Basketbol Federasyonu (IWBF) tarafından belirlenen kurallar ve sınıflandırmalar çerçevesinde yapılır. Bu düzenlemeler, ayakta oynanan basketboldakine eş saha büyüklüğü ve pota yüksekliği gibi konuları da içerir. Tekerlekli sandalye basketbol karşılaşmaları ayakta oynanan basketbol karşılaşmalarıyla önemli ortak özelliklere sahip olmakla beraber, kendine has, benzersiz stiliyle farklı ve ayrı bir yere sahiptir. Yardımlaşma esasına dayalı alan savunması ve adam adama savunma çok sık kullanılır. Sporcuların tekerlekli sandalyedeki hareketlerini ayarlamak için geliştirilen farklı bir top saydırma kuralı ve yüksek bir yoğunluğu olan bu spor, kendi atak sistemini yaratmıştır. Sahadaki hareketi arttırmak için, bir takım genellikle üç defans oyuncusu ve iki pivottan oluşur. Topu alıp yuvarlama en etkili hücum taktiğidir. TEKERLEKLİ SANDALYE RUGBY Tekerlekli sandalye rugby karşılaşmalarına kol ve bacak felci (paraplegia ya da tetraplegia) engellisi olan erkek ve bayan sporcular katılır. 1972'de Kanada'da doğan bu spor, oldukça yeni bir dal olmakla beraber, büyük bir hızla yaygınlaşmaktadır. Tekerlekli sandalye rugby; basketbol, futbol ve buz hokeyinin bir karışımıdır ve basketbol sahasında oynanır. Takımlar dört asıl ve sayıları sekize kadar çıkabilen yedek oyunculardan oluşur. Sporcular yeterliliklerine göre sınıflandırılır ve bu sınıflandırma sonucunda 0.5 ile 3.5 arasında değişen puanlar alırlar. Sahadaki dört oyuncunun toplam puanları 8.0'i geçemez. Oyunda bir voleybol topu kullanılır: her 10 sn'de bir sektirilmesi gereken bu top taşınabilir, saydırılabilir ya da vurma dışındaki her yolla, diğer oyuncuya geçirilebilir. Sporcular topu karşı tarafın kale çizgisinden ileri taşımak suretiyle sayı yapmaya çalışırlar. Tekerlekli sandalye rugby karşılaşmaları 8'er dakikalık 4 bölümden oluşur. TEKERLEKLİ SANDALYE TENİS Tekerlekli sandalye tenis karşılaşmaları Paralimpik Oyunlar programına 1992'de alındı. İlk olarak 1970'lerde Amerika'da yapılmaya başlanan bu spor, günümüzde yaygınlaşmasını sürdürmektedir. Karşılaşmalarda geleneksel tenis kuralları uygulanır ve tenisin ana unsurları olan beceri, kondisyon ve strateji, burada da esastır. Tek fark topun yerde 2 kere sektirilmesine izin verilmesidir. Karşılaşmalara ancak, tıbbi olarak tespit edilmiş, hareketle ilgili bir engeli olan sporcular katılabilir. Paralimpik Oyunlar programında tekerlekli sandalye tenis karşılaşmaları, tekler ve çiftler sınıflarında yapılmaktadır. Sporcular Paralimpik Oyunlar'a ek olarak, dünya üzerindeki pek çok başka karşılaşmaya ve turnuvaya katılmaktadır. Uluslararası Tenis Federasyonu (ITF) her yılın sonunda, tekerlekli sandalye tenis sıralamalarını ve milli sıralamaları belirler. YELKEN 1996 Atlanta Paralimpik Oyunları'nda gösteri sporu olan yelken, 2000 Sydney Paralimpik Oyunları'nda madalyalı bir spor olarak kabul edilmiştir. Tüm engelli kategorilerinden sporcuların katılabildiği yelken yarışlarının sınıflandırma sistemi beş faktöre göre belirlenmektedir: dayanıklılık, el fonksiyonu, manevra kabiliyeti, görme ve duyma. Paralimpik Oyunlar'da kullanılan yatlar mavnalıdır; bu tür bir tasarım yatın dengesini arttırır. Bunun yanı sıra mavnalı yatların açık kokpitleri de yelkencilere daha fazla yer sağlar. Yelkenciler filo formatında yarışırlar, yani bütün yatlar aynı anda yarışır. Puanlar yatların yarışı bitirme durumlarına göre hesaplanır. Uluslararası Yelkencilik Federasyonu, Uluslararası Engelli Yatçılar Federasyonu'nu 1991'de üye olarak tanımış ve ardından ilk resmi Dünya Engelliler Şampiyonası düzenlenmiştir. Uluslararası Engelli Yatçılar Federasyonu (IFDS) bu alandaki resmi sorumlu ve yetkili federasyondur. YÜZME Eski zamanlardan günümüze kadar yüzme, engelliler için önemli bir fizyoterapi ve rehabilitasyon yöntemi olmuştur. Spor olarak ise bugün artık yüzme yarışları, Paralimpik Oyunlar kapsamındaki en popüler ve geniş katılımlı spor karşılaşmaları arasındadır. Yüzme yarışlarına bütün engelli kategorilerindeki sporcular katılabilirler ve yarışırken hiçbir protez ya da herhangi bir yardımcı alet kullanamazlar.
	Bugün 1 ziyaretçi (3 klik) kişi burdaydı!